Người dân vùng lũ Nghệ An hoảng loạn tìm nơi tránh trú do tin đồn thất thiệt vỡ đập thủy điện lan truyền. Ảnh: Ngọc Anh

Khi thông tin chưa được kiểm chứng về việc đập thủy điện Bản Vẽ bị vỡ lan truyền, hàng nghìn người dân vùng lũ Nghệ An đã vội vã sơ tán, chạy lên các khu vực cao với tâm lý hoảng loạn.

Trong cơn hoảng loạn đó, nhiều người mang theo tài sản, bồng bế con nhỏ chạy giữa trời mưa lũ, không ít người bị ngã, kiệt sức, hoặc gặp nguy hiểm thực sự giữa đường.

Tuy nhiên, ngay sau đó, đại diện Công ty Thủy điện Bản Vẽ khẳng định rõ: đây là thông tin hoàn toàn sai sự thật. Lưu lượng nước về và xả ra vẫn trong mức kiểm soát, đập an toàn tuyệt đối.

Sự việc tại Nghệ An một lần nữa cho thấy sự nguy hiểm của “lũ” tin giả, một thứ tai họa tinh thần có thể lan nhanh hơn cả lũ tự nhiên.

Trong bối cảnh thiên tai, nơi con người vốn đã nhạy cảm và dễ tổn thương, chỉ một tin đồn cũng có thể kích hoạt hiệu ứng đám đông khủng khiếp, dẫn đến hoảng loạn, sai lệch hành vi, gây cản trở công tác cứu hộ, cứu nạn và làm rối loạn trật tự xã hội.

Đáng nói, đây không phải là lần đầu những tin đồn kiểu “vỡ đập”, “vỡ thủy điện” xuất hiện khi có mưa bão. Trên thực tế, loại tin giả này đã xuất hiện lặp đi lặp lại ở nhiều địa phương mỗi mùa mưa lũ.

Điều đó cho thấy, bên cạnh nỗi sợ thiên nhiên, người dân Việt Nam còn đang phải đối mặt với một “nỗi sợ nhân tạo”, được tạo ra từ chính sự thiếu kiểm soát thông tin trên mạng xã hội.

Trong thời đại mà ai cũng có thể trở thành “nguồn tin”, thì trách nhiệm trong hành vi chia sẻ thông tin trên mạng xã hội càng phải được cẩn trọng cân nhắc. Bởi mỗi dòng trạng thái, mỗi tin nhắn phát tán thông tin sai sự thật đều có thể kích hoạt một cuộc khủng hoảng thật sự.

Vụ việc này lần nữa cho thấy chúng ta đang thiếu một cơ chế quản trị thông tin khẩn cấp hiệu quả. Khi sự thật đến chậm hơn tin đồn, cộng đồng dễ bị dẫn dắt bởi cảm xúc hơn là lý trí.

Trách nhiệm này không chỉ thuộc về các cơ quan quản lý nhà nước mà còn thuộc về cả người dân.

Việc xác minh, làm rõ và có chế tài xử lý thật nghiêm khắc đối với những cá nhân tung tin giả, chia sẻ thông tin sai sự thật, nhất là trong hoàn cảnh nhạy cảm như thiên tai, dịch bệnh để làm gương và răn đe là hành động tất yếu.

Nhưng quan trọng hơn cả, nhân dân, đặc biệt tại những khu vực thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai, cần được hướng dẫn để biết cách tiếp nhận thông tin có chọn lọc, biết hoài nghi với các nguồn tin thiếu căn cứ, biết cách kiểm chứng thông tin cơ bản.

Đó là những kỹ năng sống không thể thiếu trong thời đại mạng xã hội và cũng là cách phòng chống tin giả, tin đồn hiệu quả nhất từ cộng đồng./.

Xem bài viết gốc tại đây